Locatie: Cabadbaran (Mindanao), Philippines
Temperatuur: 30C
Luchtvochtigheid: 74%


We leren veel in de barrio Cabadbaran waar we op dit moment verblijven. Geduld, rustig aan doen en je vooral niet druk maken. Ons wandeltempo moeten we terugschroeven, op de markt lopen we de kleine, slenterende Filipino's omver. Wij Nederlanders willen zoveel mogelijk in een korte tijd regelen. Snel de noodzakelijke boodschappen doen zodat je het volgende punt op je to-do-list af kunt werken. Wachten totdat je aan de beurt bent voor een computer in het internetcafe? Geen probleem voor de Filipino's, ze nemen plaats alsof ze op de bus wachten en staren ontspannen voor zich uit. Wij Nederlanders daarentegen, lopen onrustig heen en weer en proberen iets ‘nuttigs' te bedenken om de ‘verloren' tijd te vullen.

Een stroomstoring en tegelijkertijd een Prom Night met 300 studenten wat in de soep loopt? Wala problema (geen probleem), ze wachten geduldig drie uur totdat er iemand actie onderneemt. De Americana en Americano (lees: wij) hebben inmiddels al drie rondjes om de kerk gewandeld en de ondergaande zon gefotografeerd (en vragen ons geirriteerd af waarom er nog geen generator is geregeld voor de noodzakelijke muziek). Bij terugkomst staat onze familie nog steeds op dezelfde plek. Dit is de Filipijnen, hinay lang, rustig aan.

De afgelopen week hebben we verplicht ons tempo moeten halveren. De zomer is twee maanden eerder gearriveerd. Zodra de eerste zonnestralen achter de bergen opkomen slaat de hitte toe. Het zweet gutst van je lichaam. De ventilator geeft de nodige verkoeling, zij het dagelijks een ‘brown out' (stroomuitval) wordt ingezet. Dit in verband met het fenomeen El Niño wat nu heerst. Hogere temperaturen dan normaal afkomstig van de Stille Oceaan, waarmee ook Australie kampt. Het gevolg van de extreme droogte is watertekort in de dammen, waardoor minder stroom kan worden opgewekt.

Zes uur lang geen electriciteit is voor ons ook wennen, de lokale bevolking heeft zich al volkomen aangepast. De winkels gebruiken na zonsondergang kaarsen, de grotere winkels hebben een loeiende generator. Overal is het pikkedonker, je ziet geen hand voor ogen. Geen stroom betekent: de weg kwijtraken op de brommer, een aardedonker huis en geen verkoelend windje van de ventilator. Voordeel van stroomuitval is voor ons: geen vals karaokegezang!

Wil je je een bekende Nederlander voelen? Kom naar een vergelijkbare barrio als deze en je wordt aangestaard alsof je zo vanaf de filmset komt wandelen. Alsof ze voor het eerst een (blonde) blanke zien. En het enige wat ze nog uit kunnen brengen is: 'Americana!'. Helemaal als je in hun lokale dialect (Bisaya) naar de weg vraagt, valt het compleet stil. Dit klopt in hun ogen niet.

Op de lokale markt leren we verse vis, groenten en fruit te selecteren. En dat is moeilijker dan je denkt. Kijkt de vis helder uit z'n bolle ogen, is het bloed nog rood genoeg, staan de schubben de juiste kant op, etcetera. Ook fruit en groenten hebben zo hun specifieke kenmerken, groen genoeg, zacht, of knapperig, noem maar op. Elk boontje wordt minutenlang bekeken en beoordeeld. ‘We have to select the best!', zegt onze tante streng. Geduld komt hier weer om de hoek kijken.

In tegenstelling tot in Nederland eten we hier dagelijks verse vis en heel af en toe vlees. Naast de bekende tropische vruchten, zoals mango en papaya, leren we ook nieuwe lokale vruchten kennen. Zoals guyabano; een grote groene vrucht met zoetzuur wit vruchtvlees en harde bruine pitten. Familie van de durianvrucht. Deze vrucht bevat een zeer sterke, penetrante geur, wat ‘m niet bij iedereen populair maakt. De mangosteen (zwart, paarse schil met zoetzuur vruchtvlees) en rambutan (stekelige, rode vrucht met zoete inhoud) zijn ook onze lokale favorieten.

De pitten van de gegeten vruchten drogen we in de zon en doen we in kleine potjes aarde. Binnen een paar dagen groeien er kleine fruitplantjes uit. Deze plantjes plant Paco later in Anticala en rondom het huis. Als we over enkele jaren weer terugkomen, kunnen we fruit eten van onze eigen bomen!

Nederlandse gerechten

Onze Nederlandse gerechten vallen bij de Filipijnse familie niet altijd in de smaak. Zodra we de tomatensoep serveren valt het stil aan tafel, ‘soep van tomaten?' Nadat de dagelijkse portie vis is opgesmikkeld blijft de soep over. Zullen ze het opeten, vragen wij ons af. Uiteindelijk vinden ze een manier: mix het gewoon met rijst... De ‘wentelteefjes' vallen (na even oefenen) wel in de smaak, ons geheim: veel suiker en kaneel. We besluiten het maar bij de Filipijnse keuken te laten.

Geregeld reizen we af naar het drukke stadje Butuan om familie te bezoeken of om bijvoorbeeld bruin brood te halen (ja, dat is er!). We reizen dan per minibus, die tot elke centimeter wordt gevuld met passagiers. Wij zijn genoodzaakt onze benen op te vouwen en plakken onszelf tegen het raam. Gelukkig wordt de rit begeleidt door ‘love songs' die uit volle borst worden meegezongen. Wij staren uit het raam en genieten van het groene uitzicht. Eenmaal in Butuan (in de ochtend) passeren we een overvolle Dunkin' Donuts. Een van de vele ketens naast de bekende gele M en gefrituurde kip van de KFC. Een erfenis van de Amerikanen, waar dankbaar en veelvuldig van gebruikt wordt gemaakt door de Filipino's. Wat logischerwijs ook weer bijdraagt aan de toename van het overgewicht in dit land. In de stad worden we ook geconfronteerd met de armoede die er nog veelal aanwezig is. In schril contrast verlaten de ‘rijkeren' de airconditioning van de donutzaak, terwijl buiten een jong, bevuild meisje hen benadert en haar hand ophoudt...

We spreken af met een sportieve achterneef die een eigen kapperszaakje heeft. Hij heeft al zijn sportmateriaal uitgestald in zijn parlor shop; mountainbikes, een racefiets, hardloopschoenen en basketbal-attributen prijken naast de vele klanten. We zijn onder de indruk dat hij in het bezit is van een dure Giant mountainbike, compleet afgemonteerd met de hoogste Shimanogroep. Erg enthousiast spreken we af om de volgende ochtend een tocht in de bergen te gaan biken. De volgende ochtend vroeg springen we op geleende mountainbikes en fietsen met een groepje de stad uit. We fietsen richting de onverharde wegen en heuvels. Helaas eindigt het tochtje eerder dan gepland, Anja stuitert van de fiets tijdens een afdaling. Resultaat: een open elleboog en schrammen. We verlaten het ziekenhuis met twee hechtingen in Anja's arm. Rustig aan doen is het advies van de arts. Na een week is de wond al mooi geheeld en worden de hechtingen verwijderd.

Groen Anticala

Op een regenachtige zondag gaan we met z'n allen, richting Anticala. Hier is de moeder van Paco opgegroeid, een klein dorpje in de bergen. Met verse tonijn van de markt, als regalo (cadeau), vertrekken we per tricycle over de onverharde weg richting de bergen. We bezoeken ooms en tantes en lopen naar de kleine, idyllische kapel waar Paco's ouders ruim dertig jaar geleden in het huwelijksbootje stapten. Het witte kerkje ligt er vredig bij tussen de palmbomen. Met de actieve tantes maken we een wandeling richting de rivier. Naast kinderen baden er ook drie carabau's (waterbuffels die zich op het platteland dienstig maken bij het omploegen van het land) in het koele rivierwater.

Er passeren motorfietsen met houten balken dwars gespannen, als een soort beidezijdse zijspan, waardoor er meer ruimte is gecreeerd voor bagage en personen. We zien wel zes mensen op een motorfiets! Een persoon op de motortank voor de chauffeur, dankzij een verlengde zitplaats kunnen daarachter nog drie passagiers plaatsnemen. Met daarbij de nodige bagage op de zijbalken, zoals een zak rijst of een kleine big. Dit transport wordt habal habal genoemd. Wat een rijkunst om een motofiets met zoveel gewicht en passagiers over onverharde wegen te besturen!

We wandelen tussen de vele groene kokospalmen en bananenbomen. Op veilige afstand bekijken we hoe iemand in een van de hoge palmen klautert en met zijn bolo (kapmes) kokosnoten kapt. De zware kokosnoten vallen met een harde dreun op de grond. Stel je voor als dat op je hoofd terecht komt! Iets wat zelden gebeurt, maar wel voorkomt. Uit de jonge, groene kokosnoten wordt het kokossap, buko juice, opgevangen. Een frisse dorstlesser wat in combinatie met stukjes jonge kokosvlees wordt gedronken. Na een smakelijke lunch met native chicken en veel buko maken we ons op voor de terugreis. Met een tas vol verse aubergines en guavas proppen we ons in de tricycle, volgeladen met kokosnoten en een dikke tros bananen. Hobbelend over het onverharde bergpad rijden we weer via de ‘grote weg' naar onze barrio.

Danilo

Danilo, een vijfjarige jongen met het Syndroom van Down, kan (nog) niet lopen. Maar hij wil zo graag, probeert met al zijn krachten op te staan. Danilo is sterk, het lukt hem (ondanks zijn verkoudheid) in vijf minuten drie keer te staan. Danilo lacht graag, zodra hij door heeft dat we over hem praten wordt hij nog enthousiaster. We krijgen een ‘amin' (een gebaar uit respect naar ouderen; het kind houdt jouw handpalm tegen zijn voorhoofd) en een vrolijke blik. Danilo woont met z'n ouders, broer en vijf zussen in een buitenwijk van Butuan. We nemen op een vervallen veranda plaats en kijken het houten huis in met slechts een kamer. Danilo valt in de Filipijnen onder ‘special kids', een kind met een (verstandelijke) beperking. Voor deze special kids is onderwijs mogelijk maar alleen als de familie het zich kan veroorloven. In Danilo's geval is dit niet mogelijk, het geld gaat eerst naar zijn broer en zussen. Samen met therapeuten van het Care Center in Butuan (genoemd in ons vorige verslag) bezoeken we dit gezin. Een kennismaking waarbij we bekijken of we hun zoontje kunnen sponsoren. Het voelt meteen goed, Danilo heeft hulp nodig, hij wil opstaan en praten! Danilo gaat nu voortaan drie ochtenden per week naar het Care Center. Door middel van speelse oefeningen worden zijn nek- en rugspieren versterkt zodat hij straks kan leren lopen. Tegelijkertijd leren ze hem woordjes om uiteindelijk te praten.

Zoeven over de boomtoppen

Een weekend tussendoor bezoeken we weer de grote stad Cagayan de Oro. Met Paco's nichtjes en neef plannen we om naar Bukidnon te gaan. Een bergachtige streek die bekend is om de vele ananasvelden van de Del Monte fabriek. Daar is ook de longest dual zipline in Asia, wordt ons enthousiast medegedeeld. Hangend aan een kabelbaan scheer je boven de boomtoppen uit. Iets waar wij niet heel erg warm voor draaien, maar toch besluiten we een poging te wagen. Het is tenslotte de langste van Azie, gebruiken we als smoes. Met een mooi uitzicht op de bergen arriveren we bij de grote compound van Del Monte. Even later rijden we dwars door enorme ananasplantages. De grote uitgestrekte velden zijn bezaaid met jonge ananassen. Hierna arriveren we bij het ‘Zipline park', het lijkt even of we ons in Zuid-Frankrijk of Oostenrijk bevinden. Dit wordt versterkt door de aangeplante naaldbomen en Europees uitziende huizen die er zijn gebouwd. Hoewel het geheel volledig is aangelegd en beplant, genieten we van het mooie uitzicht.

We horen verderop een zoemend geluid en zien twee mensen, horizontaal liggend in een speciaal pak, aan de lange kabelbaan voorbij zoeven. Als we allemaal onze uitrusting hebben aangemeten worden we per jeep naar de top van de heuvel gebracht waar de kabelbaan begint. We worden verrast door een cameraploeg van een lokale televisiezender. De manager van het park spreekt ons aan en vraagt of ze ons kunnen interviewen. Terwijl de camera loopt vraagt de presentatrice ons inspiratieloos: ‘Is this your first visit here at the Zipline?' en ‘How is your experience so far?'. Waarop wij heerlijk nep en Amerikaans antwoorden: ‘It's fantastic! And what an ashtonishing view.' Het interview wordt afgesloten met de pakkende slotvraag: ‘Will you visit us again in the future?', waarop wij antwoorden: ‘Yes, of course. This is the longest dual Zipline in Asia!', waarbij de regisseur bevredigend onze antwoorden aanhoort.

Hangend als twee zakken aardappels wachten we op het startsignaal wat via de walkie talkie beneden wordt afgegeven. ‘One, two, go! Have fun!', wordt ons toegegild als we vanaf de klimtoren de kabelbaan afvliegen. Door de twee gespannen kabels, hangen we gezellig samen naast elkaar en vliegen tegelijk naar beneden. We kijken uit over bergen en zien onder ons de boomtoppen voorbij zoeven. Een korte maar toch wel leuke, eenmalige ervaring. ‘They will not see us again in the future', denken we als we wegrijden van het kabelbaanpark.

Tijd van gaan

Ons verblijf van de afgelopen vier maanden hier is omgevlogen. We nemen afscheid van familie en vrienden. Wat hebben we een mooie tijd gehad op de Filipijnen. Erg jammer dat we vertrekken, maar ook leuk om weer verder te reizen naar nieuwe landen. We vliegen naar Kota Kinabalu, gelegen op het Maleisisch deel (Sabah) van Borneo. Vanuit daar zakken we af naar het Indonesische deel (Kalimantan) en zetten via Sulawesi koers naar Bali.

Op weg naar ongerepte jungle, meer onmetelijke stranden en een heerlijke keuken!